Rau đay – Hoa và Quả

(Hoa rau đay – Cochorus olitorius ) (Quả của Rau đay-Cochorus olitorius )

Bộ phận dùng: Toàn cây

Nơi sống và thu hái: Cây trồng khắp châu á, châu Phi và châu Mỹ.

Ở nước ta, Ðay quả dài được trồng trong các vườn gia đình.

Rau Ðay sinh trưởng nhanh, chỉ sau khi gieo một tháng đã có thể lấy lá non, ngọn non làm rau ăn.

Thành phần hoá học: Rau Ðay chứa 78,3% nước; 5,3% protid; 0,8% lipid; 2,5% cellulose; 10,6%; dẫn xuất không protein, 2,5% khoáng toàn phần, 5,5mg% calcium và 1,6mg% phosphor.

Quả chứa vitamin C.

Hạt chứa 2 digitalin glucosid là corchoroside A và corchoroside B, một chất đắng là corechorin.

Lá đay giàu betacaroten, sắt, canxi, vitamin C.

Các loài đay có tính hoạt hóa chống ôxi hóa với một lượng đáng kể tương đương α-tocopherol (vitamin E).

Lá đay quả dài chứa Ca 498mg%, P 93mg%, Fe 3,8mg%, K 650mg%, acid oxalic 870mg%, vitamin B1 0,24mg%, vitamin B2 0,76mg%, vitamin C 168mg%, vitamin A 7.940 đơn vị, vitamin E 141.

Hạt đay quả dài có nhiều glycosid khác nhau, nhưng chủ yếu là corchorosid và olitorisid.

Trong hạt của quả rau đay có chứa nhiều glycoside khác nhau, nhưng chủ yếu là corchorosid và olitorisid.

Gần đây khi nghiên cứu tính chất dược lý của olitorisid thấy rằng có hoạt tính trợ tim cao, làm tăng sức co cơ tim và giảm nhịp tim gần giống như hoạt tính sinh học của strophantin (tức hoạt chất đặc hiệu với bệnh tim của cây sừng dê).

Nhờ vậy olitorisid được đưa vào một hỗn hợp ổn định có tác dụng trên tim và đặt tên là Daicosid và có chế phẩm dược là loại dạng viên 1mg hay dạng tiêm 0,33mg, sử dụng trong trợ tim với hiệu quả cao.

Tính vị, tác dụng: Lá Ðay quả dài có chất nhầy dịu nên dùng ăn bổ, lợi tiêu hoá, nhuận tràng, giải nhiệt và lợi tiểu.

Toàn cây có vị đắng, tính lạnh, có độc; có tác dụng kháng viêm, cầm máu, giải nóng mùa hè, hoạt trường, lợi sữa, sinh tân dịch, khỏi táo bón, làm cho dễ đẻ và mát máu, an thai.

Hạt đay quả dài có vị đắng, tính nóng, không độc, có tác dụng chuyển máu, bổ tim.

Công dụng, chỉ định và phối hợp: Thường được dùng trong trường hợp đề phòng đột quỵ vì sốt nóng và trị táo bón, đái buốt, đái khó, lậu, sỏi thận cấp tính, lỵ.

Cũng dùng làm thuốc lợi sữa và chữa khái huyết, nôn ra máu, các bệnh về phổi.

Có thể dùng trị ngộ độc cá.

Nước hãm lá dùng uống bổ và hạ nhiệt.

Hạt được dùng trong các trường hợp sài uốn ván, vô kinh và kinh nguyệt không đều.

Rau đay là một loại rau lợi sữa, nên người ta dùng cho phụ nữ sinh đẻ ăn trong tuần đầu sau khi sinh, mỗi bữa ăn 150-200g và sau đó mỗi tuần ăn 2 lần, với lượng 200-250g thì sự tăng tiết sữa sẽ được duy trì; sữa có hàm lượng chất béo cao hơn bình thường.

Phụ nữ ít sữa, người già táo bón nên ăn canh rau đay hàng ngày.