Quy trình kỹ thuật sản xuất nấm đông cô
1. Đặc tính sinh học:
Nấm hương có hương vị thơm ngon đặc biệt. Nhiệt độ thích hợp giai đoạn ươm là 20-25%, giai đoạn chăm sóc ra nấm 16-18oC. Ẩm độ không khí 80%. Thời gian ươm bịch kể từ lúc cấy giống là 60-70 ngày; thời gian ra nấm kể từ khi kết thúc ươm là 15-20 ngày, thời gian thu hoạch kéo dài 4-5 tháng.
2. Thời vụ: Thời vụ thích hợp là tháng 10-11 dương lịch
3. Kỹ thuật trồng nấm hương trên mùn cưa
* Xử lý nguyên liệu: Cần có khối lượng từ 300kg/đống ủ trở lên.
– Chọn mùn cưa không có tinh dầu, mốc và độc tố làm ẩm đạt 90%, ủ đống 10-15 ngày, đảo 1-2 lần cách nhau 5 ngày. Sau giai đoạn ủ pha trộn thêm 3% bột nhẹ, 5-7% cám gạo rồi đóng vào túi nilon chịu nhiệt, kích thước rộng 25cm, cao 40cm, trọng lượng 1,5kg/túi. Nút cố túi bằng ống nhựa và bông.
– Thanh trùng các bịch nấm bằng cách thủy (trong thùng phuy hoặc lò hấp thủ công) ở nhiệt độ 100oC, thời gian 10-14 giờ kế từ khi sôi hoặc hấp bịch trong nồi áp suất ở nhiệt độ 121oC, thời gian 3-4 giờ.
* Cấy giống nấm: Bịch mùn cưa sau hấp chuyển sang phòng cấy sạch, thoáng để nguội rồi thao tác cấy giống trong tủ cấy vô trùng theo tỷ lệ 3% lượng giống so với nguyên liệu (400g giống cấy được 20-25 bịch).
* Ươm bịch đã cấy giống nấm: Chuyển các bịch nấm sang nhà ươm có nhiệt độ 20-25oC thoáng mát, sạch sẽ, không có ánh sáng. Có thể xếp lên tầng các giàn, mỗi tầng cách nhau 50cm. Xếp bịch cách nhau 7-10cm. Thời gian ươm 60-70 ngày. Sợi n phát triển tạo màu trắng cả bịch. Trong thời gian này chú ý loại các bịch bị nhiễm bệnh.
* Chăm sóc và thu hái: Kết thúc giai đoạn ươm, mở nút bông và miệng túi rộng ra, chuyển bịch sang nhà khác có ánh sáng, nhiệt độ 16-18oC, ẩm độ không khí 80%, tưới nước dạng sương mù 2-3 lần trong ngày. Bịch nấm chuyển sang nâu nhạt, sau 15 ngày nấm mọc (lúc đầu như mắt na) rồi phát triển và cho thu hoạch, kéo dài 4-5 tháng. Chú ý tưới nước theo tiến độ lớn lên của nấm. Nhiều nấm, kích thước lớn thì tưới nhiều lần trong ngày. Hết đợt nấm ra cố gắng tạo cú “sốc lạnh” xuống 13-15oC kéo dài 36- 48 giờ để kích thích nấm tiếp tục ra quả thể. Năng suất mỗi túi cho khoảng 600-800g nấm tươi. Nấm thu hoạch có thể tiêu thụ tươi hoặc phơi, sấy khô ở nhiệt độ 40-45oC, cho vào túi nilon, buộc chặt để bảo quản.
4. Kỹ thuật trồng nấm hương trên cây gỗ:
* Xử lý nguyên liệu: chọn các loại gỗ không có tinh dầu, tươi tốt, không bị sâu bệnh, tốt nhất là gỗ dẻ, sồi, sau sau…Vào tháng 4 hoặc tháng 11 dương lịch tiến hành chặt gỗ từng đoạn 1-1,2m. Để gỗ trong nhà thoáng mát, sạch sẽ trong 7-10 ngày.
* Cấy giống và ủ nấm: Bước tiếp đến là quét vôi đặc 2 đầu khúc gỗ và các chỗ xây xát, rồi lấy búa chuyên dụng khoan tạo lỗ trên gỗ với đường kính 1,5cm, sâu 2-2,5cm, cách nhau 15-20cm,thành hàng cách nhau 7-10cm; các lỗ đục so le nhau. Sau đó giống nấm vào gắn đầy lỗ, dùng 3kg giống cho 1m3 gỗ, dùng phoi gỗ làm nắp đậy rồi lấy vữa xi măng trát kín miệng lỗ. Gỗ đã cấy giống xếp theo kiểu cũi lợn, thành đống cách mặt đất 15-20cm, cao 1,5m, phía trên ủ kín bằng bao tải hoặc cỏ, cành lá chống mưa nắng. Hàng ngày tưới nước đủ ẩm phía trên, không để nước thấm sâu vào gỗ. Thời gian ươm gỗ kéo dài 6-16 tháng, cách 2 tháng lại đảo đống gỗ. Kiểm tra thấy gỗ quá khô cần phun nhẹ nước xung quanh thân gỗ rồi ủ lại. Trong quá trình ươm cần loại bỏ các khúc gỗ bị bệnh.
* Chăm sóc và thu hái nấm: Kết thúc giai đoạn ươm, nấm bắt đầu mọc quả thể trên bề mặt gỗ có những nốt phồng và nứt, sau vài ngày mọc các mầm nấm màu hồng nhạt rồi lớn dần. Lúc này dịch các khúc gỗ theo kiểu giá sung hàng nọ cách hàng kia 50-60cm. Hàng ngày tưới nước vài lần nhẹ lên thân gỗ. Khi n đủ lớn bắt đầu hái theo cách xoay nhẹ cây nấm, hái xong đảo đầu khúc gỗ để độ ẩm đều. Thời gian chăm sóc thu hái khoảng 2-3 năm, đạt năng suất cuối cùng 25-30kg nấm khô/1m3 gỗ. Tiêu thụ nấm tươi hoặc sấy khô.
(Nguồn: Hỏi đáp kỹ thuật trồng nấm ở hộ gia đình / Trương Quốc Tùng . – H.: Khoa học tự nhiên và công nghệ, 2009. – 103tr.; 19cm. Đăng ký cá biệt: VB20102984)
