Để lợn nái sinh sản đạt năng suất cao, phải chọn những con giống tốt. Lựa chọn giống heo nái dựa trên đặc điểm gia phả và ngoại hình là rất cần thiết trong chăn nuôi lợn nái hiện nay.
Theo thông tin từ Trung tâm Khuyến nông Khuyến ngư tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu, để chọn được heo nái cho năng suất sinh sản tốt cần chú ý chọn theo gia phả, những con sữa tốt, sai con, mau lớn…sẽ sinh sản ra đàn con, cháu mang những đặc điểm di truyền tốt kể trên. Sau khi chọn giống heo nái theo gia phả, người chăn nuôi cần chọn giống theo ngoại hình để nâng cao năng suất heo nái.
Ngoại hình lợn nái tốt là những con đòn dài đùi to mỡ lưng mỏng (đo bằng máy siêu âm), rộng mông lớn (đo bằng thướt kẹp) cho dễ đẻ, bụng thon, vai nở, ngực sâu, bộ khung xương vững chắc, đi trên ngón, không đi trên bàn, móng chân đều chắc chắn, không có móng hài móng dài móng ngắn, không có khuyết tật như: tai vẹo, đuôi vẹo, mũi vẹo, lồi rốn, năm ngón, không hậu môn (chung hậu môn với âm môn trên là heo cái), không bị bọc mủ, viêm khớp, da lông mướt mịn, không sần sùi mụn đỏ, nhăn lùn da, rụng lông,, không mụn nước, không vảy, không bị nấm da.
Mắt heo nái lanh lợi, không đổ ghèn, không có mắt lồi hoặc thụt sâu, đuôi luôn phe phẩy hoặc vấn một vòng cong không hay cọ gãi (không bị cái ghẽ). Khung xương vững chắc, không có cột sống cong như lạc đà, móng không xòe, không chụm, không nứt móng, không có cục chai, cục ké ở móng mềm. Bước đi nhanh nhẹn không khập khiễng, không tiêu chảy, không ho, hen, suyễn, thở gấp bằng bụng…
Số vú của lợn nái từ 13-14-16 hoặc 15-17 vú, vú đều, quãng cách giữa 2 hàng vú ngắn lộ ra các núm vú, dễ cho con bú, không có vú lép (vú dĩa: chỉ có quầng vú mà núm vú dẹt rất nhỏ, nằm sát da con không bú được). Âm môn phát triển lộ rõ không dị tật (1 mép lớn 1 mép nhỏ). Nái tơ khi gieo tinh, dùng ống dẫn tinh quản để gieo có khắc centimet, chiều dài âm đạo với heo ngoại dài từ 20-25 cm là tốt, ngắn quá thường sinh sản kém. Heo có âm hộ ửng đỏ đầy đặn là là tốt (heo da trắng).
Lợn nái cho năng suất tốt sẽ động dục lần đầu sớm (lợn ỉ, móng cái 3 – 4 tháng, lợn lai 6 – 7 tháng, lợn ngoại 7 – 7,5 tháng), khi động dục lần thứ hai trở đi mới cho phối giống (lợn ngoại trên 100 kg, lợn lai 60 – 80 kg, lợn ỉn, móng cái 45 – 50 kg). Khi lợn nái động dục quá muộn sẽ quá béo thường sinh sản kém, nên thải loại. Những con lợn nái tốt sinh sản lần đầu được 8 – 10 con còn sống; trọng lượng 1,3 – 1,5 kg/con, ít con có trọng lượng dưới 0,8 kg.
Trọng lượng cai sữa bình quân 5 – 8 kg (tùy theo cai sữa 21 ngày hay 28 ngày tuổi) số con cai sữa 8 – 9 con/ổ. Khi cai sữa, trọng lượng lợn nái giảm 8 – 10% so với trọng lượng khi đẻ ra 3 ngày; số ngày chờ phối lứa mới kể 5 – 7 ngày sau khi cai sữa; số con ở lứa đẻ sau có thể cao hơn lứa đầu 10 – 15% là con lợn nái tốt. Không chọn lợn phối 3 lần không đậu, theo thông tin từ báo Người chăn nuôi.