Nguyên nhân
Bacillus subtilis thuộc giống Bacillus, họ Bacillaceae, bộ Bacillales, lớp Bacilli, ngành Firmicutes.
Vi khuẩn có khả năng là nguyên nhân gây ra bệnh đốm trắng (Wang et al. 2000) ở tôm sú nuôi ở Malaysia.
Vibrio cholerae cũng thường được nuôi cấy từ mẫu bệnh tôm nuôi (ở Thái Lan) ở các ao có pH và độ kiềm cao và vi khuẩn là nguyên nhân cơ hội (thứ hai).
ở Việt Nam cũng đã nuôi cấy được Vibrio spp từ các mẫu ở tôm sú nuôi (Bùi Quang Tề và CTV, 2004).
A- Bacillus subtilis trong đốm trắng của tôm (theo Wang et al. 2000- ảnh KHVĐT quét);
B- Vibrio sp phân lập từ tôm sú bệnh đốm trắng (theo Bùi Quang Tề và CTV, 2004)
Triệu chứng
Tôm sinh trưởng bình thường không có hiện tượng tôm chết.
Tôm bệnh có các đốm trắng mờ đục nhìn thấy trên vỏ khắp cơ thể, khi bóc vỏ ra nhìn rõ hơn.
Đốm trắng hình tròn nhỏ hơn đốm trắng của bệnh virus (WSSV).
Soi mẫu tươi dưới kính hiển vi đốm trắng có dạng lan tỏa hình địa y ở giữa rỗng (có hiện tượng ăn mòn) khác với đốm trắng do virus có đốm đen (melanin) ở giữa.
Các đốm trắng thường chỉ ở phía ngoài lớp biểu bì và tổ chức liên kết, ít nguy hiểm với tổ chức phía trong.
Các đốm trắng này có thể mất khi tôm lột vỏ (Wang et al. 2000).
Đốm trắng trên vỏ đầu ngực của tôm nhiễm bệnh BWSS (theo Wang et al. 2000).
Đốm trắng trên vỏ tôm bị bệnh thấy rõ hiện tượng ăn mòn (->) hoặc lỗ rỗng ở giữa (=>); mẫu soi tươi – thu Hải Phòng 7/2004 (theo Bùi Quang Tề)
Phân bố
Bệnh đốm trắng do vi khuẩn được mô tả gặp ở tôm sú nuôi ở Malaysia (Wang et al. 2000).
Các ao nuôi thâm canh thường xuất hiện bệnh đốm trắng, nhưng test PCR bệnh WSSV âm tính.
Phòng trị
Kiểm soát mật độ vi khuẩn trong nước ao nuôi tôm.
Thường xuyên thay nước ao nuôi.
Xác định vi khuẩn Bacillus subtilis trong chế phẩm vi sinh hạn chế dùng cho ao nuôi tôm, ngăn chặn chúng có liên quan đến bệnh đốm trắng do vi khuẩn.
Ao đã nhiễm bệnh đốm trắng do vi khuẩn dùng vôi nung (CaO) bón cho ao liều lượng 25ppm, để không làm tăng độ kiềm trong ao và tăng pH nhanh.
Dùng một số khoáng vi lượng kích thích tôm lột vỏ sẽ giảm bớt các đốm trắng trên thân tôm.