Nghiên cứu của Trung tâm Dinh dưỡng TP.HCM về hạt điều khẳng định, đây là một nguồn thực phẩm có giá trị dinh dưỡng cao, chỉ số đường huyết thấp, góp phần phòng ngừa các bệnh đái tháo đường, tăng huyết áp, tim mạch, ung thư, loãng xương, béo phì…
NNVN đã có cuộc trao đổi với bác sĩ Đỗ Thị Ngọc Diệp, Giám đốc Trung tâm Dinh dưỡng TP.HCM về kết quả nghiên cứu này.
Tại Việt Nam, tỷ lệ người mắc các bệnh không lây như đái tháo đường, huyết áp, tim mạch, ung thư, loãng xương, béo phì… đang ngày càng gia tăng nhanh chóng. Nguyên nhân chính do đâu, thưa bác sĩ?
Xu hướng gia tăng các loại bệnh này không chỉ ở VN mà còn ở nhiều nước trên thế giới. Tuy nhiên, tốc độ gia tăng các bệnh này tại các nước đang phát triển như VN đang cao hơn các nước phát triển.
Hiện tỷ lệ mắc bệnh đái tháo đường tại VN khoảng 5,7% tương đương trên 4 triệu người (tại Hà Nội và TP.HCM tỷ lệ mắc bệnh cao gấp 1,5 – 2 lần trung bình cả nước). Đặc biệt, tốc độ gia tăng bệnh đái tháo đường tại nước ta lên tới trên 100% (tính cho chu kỳ 10 năm).
Nguyên nhân chính là do chế độ ăn không hợp lý, ít vận động, uống nhiều bia rượu, thuốc lá và lối sống không hợp lý (căng thẳng, thức khuya…).
Hiện tại, chế độ ăn của người VN tính bình diện chung của quốc gia đang đạt cơ cấu tốt, tỷ lệ các chất sinh năng lượng nằm ở kết cấu chuẩn. Nhưng nếu tính ở những nhóm dân cư và địa phương khác nhau thì xuất hiện nhóm người dân có chế độ ăn không ổn, tập trung chủ yếu ở các đô thị. Đây là nhóm bị các bệnh không lây cao nhất do ăn nhiều năng lượng, chất đạm, chất béo hơn nhu cầu.
Người ta tìm thấy rõ ràng mối liên quan của những người bị đái tháo đường, tăng huyết áp, tim mạch, một số bệnh ung thư là do ăn quá nhiều năng lượng, nhiều chất đạm và chất béo có nguồn gốc động vật (đặc biệt là thịt đỏ) gây ra béo phì và dẫn đến nguy cơ mắc một số bệnh tiếp theo.
Để phòng ngừa, người tiêu dùng VN cần chú ý lựa chọn thực phẩm như thế nào, thưa bác sĩ?
Hàng ngày, nếu chúng ta quan tâm cân đối các loại thực phẩm hợp lý, nhất là lựa chọn các thực phẩm có chỉ số đường huyết thấp (chỉ số đường huyết dưới 55%) sẽ rất tốt cho sức khỏe. Lợi ích đầu tiên là không làm tăng đường huyết nhanh sau khi ăn. Từ yếu tố này sẽ giúp cho cơ thể giữ được ổn định mức đường huyết, giảm nguy cơ béo phì, giảm nguy cơ rối loạn mỡ máu.
Thực phẩm có chỉ số đường huyết thấp rơi vào nhóm giàu chất bột đường, trong thành phần của nó có nhiều chất xơ, ví dụ các loại hạt đậu, hạt điều, sữa không đường, không béo, trái cây…
Được biết, Trung tâm Dinh dưỡng TP.HCM đã có kết quả nghiên cứu về giá trị dinh dưỡng của hạt điều, áp dụng trong chế độ ăn bảo vệ sức khỏe. Cụ thể lợi ích đó là gì, thưa bác sĩ?
Kết quả nghiên cứu cho thấy, chỉ số đường huyết của hạt điều rất thấp (chỉ ở mức 9.5%). Nhân hạt điều giàu năng lượng hơn hẳn các thực phẩm khác như ngũ cốc, thịt, cá… Tính trên 100g nhân điều cung cấp 550 – 600 kcal, trong khi ngũ cốc chỉ cung cấp 300 – 350 kcal, nhóm thịt cung cấp 150 – 200 kcal.
Thành phần chất đạm trong nhân điều chiếm 18 – 20% khối lượng, tương đương lượng đạm trong thịt, cá. Khoảng 80% lượng chất béo trong nhân hạt điều là các chất béo chưa bão hòa (giúp giảm lượng Cholestorol), trong đó chủ yếu là axit béo Oleic, loại chất béo được khuyến nghị như một nguồn cung cấp năng lượng để thay thế các chất béo bão hòa hoặc thay thế nguồn bột đường trong chế độ ăn của người có rối loạn mỡ máu, tim mạch hay đái tháo đường có kèm theo triglyceride máu cao dai dẳng.
Chỉ số đường huyết của nhân điều thuộc mức thấp nên có thể sử dụng như là một phần của chế độ ăn lành mạnh. Chọn hạt điều thay những đồ ăn không tốt cho sức khỏe như thịt mỡ, thức ăn nhanh chứa các chất béo bão hòa không có lợi cho sức khỏe là một trong các giải pháp can thiệp dinh dưỡng cho những người cần kiểm soát năng lượng.
Tôi được biết, ở Úc và các nước Bắc Âu đã đưa hạt điều vào hướng dẫn khuyến nghị về dinh dưỡng cho cộng đồng. Hiệp hội Điều thế giới cũng đã nghiên cứu và đưa ra khuyến cáo, mỗi ngày một người nên ăn 30g hạt các loại (trong đó có hạt điều) thì sau một thời gian sẽ giảm nguy cơ tim mạch, rối loạn mỡ máu.
Ngoài ra, trong một tuần, người tiêu dùng nên ăn 50% tổng số bữa thực phẩm có nguồn gốc thực vật (chọn đậu nành, đậu phộng, hạt điều…) thay cho thực phẩm có nguồn gốc động vật sẽ giúp bảo vệ rất tốt cho sức khỏe.
Cảm ơn bác sĩ!
“Sau khi có kết quả nghiên cứu, chúng tôi đã thông tin, giới thiệu cho cán bộ làm việc trong hệ thống dinh dưỡng để khuyến nghị đưa hạt điều vào bản đồ dữ liệu thực phẩm có chỉ số đường huyết thấp, tư vấn cho người bệnh sử dụng. Trung tâm cũng đang nghiên cứu xây dựng một số món ăn kết hợp hạt điều có chỉ số đường huyết thấp để hướng dẫn cho cộng đồng.
Về mặt vĩ mô, chúng tôi cho rằng Chính phủ, Bộ NN-PTNT nên có chương trình truyền thông quảng bá về giá trị dinh dưỡng của hạt điều để khuyến khích người dân sử dụng trong thời gian tới”, BS Đỗ Thị Ngọc Diệp.